اگر فکر کردین که انسان تنها حواس پنجگانه داره، اشتباه کردین! دست کم دو حس دیگه هم هست (به حواسی مثل حس شیشم و مانند اون کاری ندارم): یکی حس حرکت (مثلا سقوط کردن رو حس میکنین حتا اگر چشم و گوشتون بسته باشه) و یکی هم حس قرار داشتن در یک موقعیت در فضا (proprioception). کسانی هستن که در پردازش این حسها مشکل دارن که به این مشکل اختلال پردازش حواس (sensory processing disorder) گفته میشه. در این شرایط شخص بیمار میتونه تحریکهای محیطی رو حس کنه اما به درستی درک نمیکنه.
این بیماری درمان دارویی نداره اما با یک مجموعه رژیمهای حسی میتونن شرایط رو بهبود بدن. اگر درست متوجه شده باشم، مغز رو در مورد دریافتهاش از محیط دوباره تربیت میکنن (لطفا اصلاح کنید اگر اشتباه میکنم). دو نمونه از این تمرینها هم بازی با ترامبولین و پریدن در استخر توپ هستند. نمونهی دیگه هم بازی با بافتهای مختلف هست.
پیشنهاد به پدران و مادران: اگر بچهتون بیش از اندازه ریسک میکنه، مثلا به راحتی به سمت همه چیز میره و تصادف میکنه، یا با محیطهای شلوغ خیلی مشکل داره و عصبی میشه، یا بعضی صداها یا حتا بعضی بافتها (مثل هوله) ناراحتاش میکنن، یا از تماس خیلی بدش مییاد یا برعکس، هیچ وقت از ارتباط تماسی سیر نمیشه، از بعضی غذاها با بعضی بافتها گریزانه، یا از پوشیدن یک سری لباسها طفره میره (مثل خود من در بچگی!)، از گل بازی یا رنگی شدن دستاش بدش مییاد، یا بیش از اندازه بالا و پایین میپره، یا از سر و ته شدن بدش مییاد، بیش از اندازه به همه چیز دست میزنه، به مدت زیاد چرخ میزنه و سرگیجه نمیگیره، از ارتفاع (حتا ارتفاعهای کم مثل پله) بیش از اندازه میترسه، همه میتونن (و نه این که الزاما باشن) علامتهایی برای این بیماری باشن (منبعهای زیادی مثل این و این برای مطالعهی بیشتر موجود هستن).
سلام روزبه. مطلب خیلی جالب و مفیدی بود. فقط دو نکته: یکی این که جمله ی اول متنت یک کم معنیش با اون چه که مد نظرته فرق می کنه. دوم این که فکر می کنم حس سقوط و حس درک موقعیت فضایی حواس مستقلی نباشن و در واقع نحوه ی پردازش مغزی از اون چه که حس بینایی و حس لامسه دریافت می کنن باشن. این که گفتی که حرکت رو حس می کنیم حتی اگه چشم و گوش بسته باشه جای فکر داره. علت حس سقوط در این وضعیت (غیر از احساس اصطکاک هوا) تغییر مکان اعضای داخلی بدن و درد خیلی کم در ناحیه ی شکم و قفسه ی سینه هست که جزو حس لامسه می تونه طبقه بندی بشه. درک موقعیت فضایی هم به نظر من کاملاً به تحلیل اطلاعات حواس پنج گانه (بیشتر، بینایی) توسط مغز بستگی داره.