سیستم‌های پیچیده – سی و شش – معمای تک‌همسری

Image from The Rationale Male

بنا به نظر نویسندگان، پیش‌رفت‌های کشاورزی موجب افزایش نابرابری ثروت شد. در نتیجه مردانی پیدا شدند که توانایی مالی داشتند و چند همسر گرفتند و مردانی هم بودند که نمی‌توانستند ازدواج کنند. تعداد زیاد مردان مجرد که موفق به ازدواج نمی‌شدند، منجر به افزایش جرم و جنایت و تجاوز و دیگر خلاف‌ها می‌شد.

اما در جامعه‌ی فعلی نابرابری ثروت حتا از قبل هم بیش‌تر شده، اما برخلاف انتظار، تک‌همسری رواج بیش‌تری پیدا کرده. چرا؟
نویسندگان معتقد هستند تک‌همسری مزایایی برای اجتماع دارد و همین مزایا باعث شده‌اند که تک‌همسری در تکامل اجتماعی رایج شود. برای نمونه از برتری‌های تک‌همسری می‌توان موارد زیر را نام برد: تعداد مردان مجرد که موفق به یافتن همسر نمی‌شوند کم‌تر می‌شود و به دنبال آن نرخ جرم و جنایت کم‌تر می‌شود. کشمکش بین افراد هم کم‌تر می‌شود، در خانه همسران متعدد یک مرد با هم درگیر نمی‌شوند و در بیرون مردها درگیر رقابت با یکدیگر نیستند. مردها به جای رقابت با یکدیگر و به دنبال همسر گشتن، خانواده تشکیل می‌دهند، زمان بیش‌تری را با بچه‌های‌شان سپری می‌کنند (به نسبت مردهای با چند همسر)، به آینده نگاه می‌کنند و برای آینده‌ی فرزندانشان کار و تلاش می‌کنند. بهره‌وری اقتصادی بیش‌تر می‌شود (GDP بالاتر می‌رود) و متوسط فاصله‌ی سنی بین همسران هم کاهش می‌یابد. از طرف دیگر کاهش تقاضا برای دختران باعث افزایش سن دختران در اولین ازدواج خواهد شد و این هم به تبع باعث کاهش باروری می‌شود.

به عبارت دیگر، آن‌چه که باعث رواج تک‌همسری شد، مزایای آن بود که به مرور بر تکامل اجتماعی جوامع تاثیر گذاشت. برای خواندن اصل مقاله به این‌جا مراجعه کنید.

13 thoughts on “سیستم‌های پیچیده – سی و شش – معمای تک‌همسری”

  1. درود روزبه جان…
    راستش یه مقدار میشه گفت این جریان از سیستم های پیچیده هم زیادی پیچیده تره:دی
    حالا ممکنه این یه جنبه ی تک همسری باشه … اما فکر میکنم بیشتر از این مسایل دو تا نکته ی مهم هست که به این دلایلی که در اینجا گفته شد ارجحیت داره…(حداقل از نظر من)
    اول: اینکه به نظر من سیستم اقتصادی حاکم بر دنیا با سیستم قبلی خیلی فرق داره ، حتی همین کشاورزی قدیم میطلبید که کشاورزان فرزندان بیشتری داشته باشن و ممکنه همین عامل بعلاوه ثروت(یا رویای داشتن ثروت بیشتر) باعث شده بوده چند همسری رواج داشته باشه….
    دوم :فکر میکنم کلاً فرهنگ و عقاید و طرز تفکرات ما نسبت به گذشتگان ما قابل قیاس نیست( نمیخوام بگم ما فرهیخته تر هستیم نه! اما فرقهای اساسی بسیاری داریم) …. طرز تفکر های متفاوت هم باعث میشه که الان تک همسری بیشتر باشه تا چند همسری… (میدونم مثال نامانوس هسن اما) در حالتب فرض میکنیم که الان 500 سال قبل هست و کلی مسلمان و اسلام گرای شدید و خانواده های سنتی در جامعه هستن و جنگ پیش میاد کلی از خانم ها بیوه میشن! یه حاج آقای مورد قبول خیلی ها میاد یه فتوا میده و درخواست میکنه که آقایونی که میتونن دو همسر بگیرن ، اگر توانش رو داشته باشن نگیرن حرام است… فکر میکنم اکثر قریب به اتفاق اونهایی که واجد شرایط هستن این کار رو خواهند کرد به خاطر عقاید و پایبندی….اما الان همچین چیزی پیش بیاد داستان کلی فرق داره، فکر میکنم تعداد زیادی تن به این فتوا به این شیوه ندن و تصمیم بگیرن که اگر هم لازم به کمک و سرپرستی هست بدون ازدواج کردن این کمک رو برسونن…
    و حالا هم ممکن هست عدم چند همسری یکی از اثرات اقتصاد مدرن، طرز تفکر مدرن و روابط مدرن باشه….

    همین الان تعداد فرزندان یک خونواده در جوامع متفاوت با هم فرق داره و مطمئن هستم یکی از اثرات همین فرهنگ و تفکرات و حتی شرایط اقتصادی مختلف باشه … و همه اینها قاعدتا مطلق نیست و مثال نقض برایش خواهد بود (مثل کشورهای فقیر اما با جمعیت بالا، ممکن هست اگر اقتصاد قوی داشته باشن تعداد فرزنداشون کم بشه و شاید هم بر عکس!) برای همین هم اول گفتم از پیچیده هم پیچیده تره…

  2. در مورد مزایای تک همسری هم نمیدونم واقعاً حقیقت داره و یا نه اما این رو میتونم بگم که مزایای تک همسری باعث رواج اش نشده و ممکنه محدودیت های دیگه این قضیه رو برای ما جا انداخته باشه.

  3. به آقای ارشد:
    اتفاقا در این مقاله معتقد هستن که مزایای تک همسری و معایب چند همسری باعث این تغییر در فرهنگ شده اند.

    اما یک موضوع کلی تر: به نظرم تمام اون شرایطی که گفتین که باعث رواج یا کاهش هرکدوم از این الگوها می شن، همگی به نوعی تابع شرایط و منافع افراد جامعه هستن. یعنی اگر یک رفتار در جامعه شکل می گیره، نه به خاطر اطاعت از روحانی، بلکه به خاطر شرایطه. اگر هم روحانی زمان چنین پیشنهادی می ده، به خاطر شرایط جدید جامعه است.

  4. بسیار هم خوببب…….
    “اما یک موضوع کلی تر: به نظرم تمام اون شرایطی که گفتین که باعث رواج یا کاهش هرکدوم از این الگوها می شن، همگی به نوعی تابع شرایط و منافع افراد جامعه هستن. ”
    واقعاً جمله کاملی بود مخصوصا منافع افراد رو در اینجا بولد میفرماییم. ازین دید هم میشه بهش نگاه کرد. باید یه کم به این قضیه فکر کنم که شاید جاهایی باشه منفعت و شرایط هم نطلبه و باز هم تغییرات اساسی حاصل بشه… ممنون

  5. به آقای ارشد: پیشنهاد می کنم خود مقاله رو بخونین یا اگر در دسترس نیست به من خبر بدین.

    به الهام: قربان شما!

  6. با سلام و احترا م
    زمان کمی است که با وبلاگ و نوشته‌های شما آشنا شده و مایل به مطالعه موارد قبلی هستم، اشکال بزرگ اینجاست که در این وبلاگ فهرست موضوعی وجود ندارد و این، کار را سخت می‌کند. آیا راهی برای پی‌گیری مطالب به‌صورت منظم وجود دارد؟
    با تشکر

  7. به آقای صادق صادقی: خیلی ممنون از لطف‌تون. من برای پست‌ها از «کتگوری» استفاده می‌کنم، اما قالب نشون نمی‌ده. در این گروه‌ها پست‌هام قابل دستیابی هستن:
    بدون تقسیم‌بندی: http://www.daneshvar.ir/roozbeh/notes/?cat=1
    موسیقی: http://www.daneshvar.ir/roozbeh/notes/?cat=6
    من: http://www.daneshvar.ir/roozbeh/notes/?cat=7
    ایران: http://www.daneshvar.ir/roozbeh/notes/?cat=3
    انسان: http://www.daneshvar.ir/roozbeh/notes/?cat=4
    دانش: http://www.daneshvar.ir/roozbeh/notes/?cat=9
    زندگی: http://www.daneshvar.ir/roozbeh/notes/?cat=11
    زمین: http://www.daneshvar.ir/roozbeh/notes/?cat=5
    سینما: http://www.daneshvar.ir/roozbeh/notes/?cat=8

  8. به مریم رض: این عکس مال زمان قدیمه که کشاورزی تازه پیش‌رفت کرده بود. مال الان نیست.

  9. به نظر میاد که علت و معلول باشند و بر عکس. تکامل اجتماع رواج تک‌همسری.

  10. مثل این‌که علامات برابر و کوچکتر بزرگتر توی کامنت نمیاد!

  11. سلام…!
    شاید دلایل اصلی دیگه ای هم وجود داشته باشه. مثلا با قدرت گرفتن زنان در جامعه و پذیرش جامعه به توجه به خواسته های اونها و مساله برابر زن و مرد چند همسری یک رفتار ضد ارزشی و نا عادلانه تعبیر می شه و حتی اگر مردها در عمل حاضر باشن رابطه خارج از ازدواج با چند زن داشته باشن اما مایل نیستن موضوع علنی بشه (و البته می بینیم که اگر چه تک همسری در بسیاری از کشورها به قانون تبدیل شده اما در همین کشورها آمار روابط خارج از ازدواج بسیار بالاست).
    در کل دستت درد نکنه روزبه خیلی زحمت کشیدی
    :)

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *